Eetlust opwekkend middel voor kinderen - Djamu

Aan kinderen geef men thee, getrokken van verse daun gagan te drinken.
Gedroogd blad is waardeloos.

Men kan ook rauw gestampte papaya bladeren met wat zout en water geven.
Het middel is wel bitter, maar men zal zien dat het werkt.
De bittere nasmaak is te verdrijven met een stukje gula jawa, of een banaan (pisang) te geven.
Dit middel helpt vooral om eetlust op te wekken wanneer de patiëntjes last hebben van koorts of last hebben van hun ingewanden.

Een goede raad voor moeders en vaders is, dat men niet te snel kinderen eetlust opwekkende middelen geeft.
Een gezond kind heeft een gezonde eetlust. Het zou raadzaam zijn de dokter te bezoeken.

Gagan
Latijnse naam: Centella asiatica
Familie Umbelliferae

Daun betekent blad of loof.
Daun pegagan is een tenger kruid met zeer lange wortelende uitlopers, ook wel gagan-gagan en kaki kuda genoemd.
De niervormige bladeren zitten aan lange stelen in rozetten bijeen.
De bladstelen, die aan de voet een beetje breder zijn, zijn soms roodachtig van kleur.
Het groeit in het wild op goede grond en zonnig terrein, maar niet boven 2500 m zee hoogte.
In Jakarta is het op de pasars geregeld verkrijgbaar onder den Sundanese naam antanan.
De bladeren worden rauw of gestoomd gegeten. Men beweert, dat de vruchten reumatiek veroorzaken en daarom is het aan te bevelen, de bloemschermen en eventuele vruchten eerst zorgvuldig te verwijderen.
De verse bladeren smaken peterselie achtig en bitter.
Weinigen vermoeden, dat dit kleine plantje, waarvan de bladeren veel op viooltjes bladeren lijken, zoveel geneeskracht bezit.
Ze moeten bij voorkeur vers worden gebruikt, omdat ze door het drogen veel van hun goede eigenschappen verliezen.

Als voorbehoedmiddel tegen verschillende kwalen is het goed, en deze plant een paar keer per week als sla te eten.

Te gebruiken bij:

Aambeien of hemorroïden
Adem (onwelriekende)
Buikziekten
Astmatische benauwdheid als gevolg van zenuwachtigheid
Bleekzucht bij kinderen
Bloedzuiverend middel
Bloedzweer
Buikziekte bij kinderen - bij het tanden krijgen
Buikziekte bij kinderen - gevolg van spruw
Buikziekte bij volwassenen - Ontlasting van harde stof, omgeven door dof draderig slijm
Buikziekte kinderen - Geringe ontlasting met persingen
Buikziekte kinderen - dunne ontlasting met groene of donkere stof er bij
Buikziekten bij volwassenen- door inwendige hitte
Diarree of buikloop
Dysenterie
Eetlust opwekkend middel
Fluimen (opgeven van)
Gal (afdrijven van de)
Gelaatskleur (frisse)
Hoest (droge)
Kalmeringsmiddelen
Knokkelkoorts
Koorts (aanhoudende)
Koorts als gevolg van longontsteking, bronchitis of tuberculose
Koorts als gevolg van overspanning
Koorts als gevolg van zweren in de ingewanden
Koorts
Leverziekte
Liesgezwel bij mannen
Longtering
Maagsappen (opwekken van de)
Maden
Neusbloeding
Ontlasting (branderige)
Puisten
Slapeloosheid
Spruw (Indische)
Stuipen
Syfilis
Urineren met bloed
Vergiftiging
Volwassenen - Etterige ontlasting eventueel met bloed
Volwassenen - Veelvuldige ontlasting van enkel slijm gepaard met krampen en een gevoel van uitputting
Voorbehoedmiddel (Algemeen)
Wormen
Hoest
Wonden van de huid

daun-pegagan

Kates of Papaya
Latijnse naam: Carica papaya Linn.
Familie: Caricaceae

Een boomachtig kruid, dat de merkwaardige eigenschap heeft, bijzonder snel te groeien.
Uit zaad geplant, heeft men na zes maanden een houtachtige stam van circa twee meter hoog, die al vrucht begint te dragen.
Er zijn mannelijke en vrouwelijke bomen.
Aan de mannelijke bloeiwijzen komen nu en dan tweeslachtige bloemen voor, die zich na bevruchting tot een kates of papaya ontwikkelen.
Zulke vruchten hangen dan in tegenstelling met de gewone aan een lange steel en heten papaya gantung. Voor medicinaal gebruik worden in het bijzonder de delen van deze mannelijke bomen genomen.
De vruchten, vooral de grote soorten, lijken veel op meloenen, maar zijn langwerpig van vorm.
Het vruchtvlees is zeer sappig en oranje van kleur.
De zaden zijn zwart.
De vrucht zelf is zeer verkoelend, en werkt zeer gunstig op de maagsappen en heeft menig maag- en buiklijder genezen.

Toch is kates niet voor iedereen goed. Vrouwen met een uitgezette baarmoeder mogen geen kates eten en evenmin zij, die in de urine eiwit verliezen.
Nierlijders krijgen na het eten van kates vreselijke jeuk.
Lijders aan eczeem en vrouwen, die last hebben van witte vloed, mogen geen kates eten.

Onrijpe papaja kan men als groente stoven.
Bij de rijsttafel worden er ook zeer smakelijke gerechten van bereid.
De schil van jonge papaya scheidt bij beschadiging een vocht af, dat als getah papaya bekend is en geneeskrachtige eigenschappen heeft.
Men moet er voor zorgen, dat dit vocht niet in de ogen komt.
Dat zou blindheid ten gevolge kunnen hebben.
Krijgt men door een ongeluk deze getah in het oog, wat bij kinderen nog wel eens kan voorkomen, dan is het best, het oog herhaaldelijk te wassen en te betten, met suikerwater.
De bladeren zijn koortswerend en oefenen bij mens en dier een zuiverende invloed uit.
Paarden bijvoorbeeld, die minstens eens per week papaya bladeren te eten krijgen, zullen vrij blijven van kolieken, maden, slijm ophopingen enz.

De bloemen zijn ook een gezond voedsel, dat het bloed zuivert en de eetlust opwekt.
Men kan ze met melk en boter stoven.
Ook wordt er wel tafelzuur van gemaakt.
De bloemen van de papaja gantung zijn wel eetbaar maar bitter.
Om de bittere smaak te verdrijven, worden ze gekookt met jonge blaadjes van kuda-kudaan.
Ook de wortels en de wortelbast zijn geneeskrachtig.
De gestampte zaden worden zowel in- als uitwendig gebruikt.
Ze zijn verhittend en kunnen zelfs abortus veroorzaken.

Te gebruiken bij:

Aambeien of hemorroïden
Brandwonden
Buikziekte bij volwassenen - Ontlasting van harde stof, omgeven door dof draderig slijm
Buikziekte bij zuigelingen
Buikziekten bij volwassenen - door ontstekingen der ingewanden
Diarree of buikloop In hevige mate en meestal een voorbode van leverziekte
Diarree of buikloop
Difteritis
Dysenterie
Eetlust opwekkend middel
Endeldarm ontsteking
Engelse ziekte
Fondament (uitschieten van het)
Gal (afdrijven van de)
Gewrichtsaandoening
Kindervoeding
Koortswerende middelen
Kraamvrouwenkoorts
Leverziekte
Maagkramp
Maagkwalen
Maagsappen (opwekken van de)
Maden
Malaria
Middelen ter bevordering van het plassen
Ontlasting (moeilijke)
Ontlasting bij kinderen
Podagra
Slapte In de spieren
Slijmkoliek
Speekselafscheiding (te overvloedige)
Spijsvertering (Slechte)
Spruw (Indische)
Spruw
Steenpuisten
Transpiratiemiddel
Witte vloed
Wratten