|
INDOPEDIA
|
|
De Indische Encyclopedie
|
19643282 Bezoekers
16 Bezoekers online
Deze artikelen zijn ook met een RSS reader te lezen. : https://indopedia.nl/data/nl-articles.xml
DE SPOOR- EN TRAMWEGEN IN NEDERLANDS-INDIË
HOOFDSTUK 2E - 1
Economische betekenis van het Reizigers- en Goederentransport. — Pionierslijnen.
De bestaande spoor- en tramwegen hebben er in buitengewone mate toe bijgedragen om het economische leven in Indië tot bloei te brengen. Het sprookje, dat een Inlander niet reisde omdat hij geen behoefte zou hebben om zich te verplaatsen, werd al spoedig door de feiten gelogenstraft. Zoowel om zijn producten elders aan den man te brengen — hetgeen gemakkelijk gemaakt werd door invoering van de bepaling, dat elke reiziger 30 K.G. bagage vrij mocht medevoeren, op de tramwegen zelfs een pikolan (draagvracht ± 60 K.G.), als om werk te zoeken, werd de spoor of tram een vervoermiddel, dat zeer geliefd was. Vooral toen liet één-centstarief werd ingevoerd, d.w.z. het tarief, dat berekend was naar den prijs van 1 cent per K.M.
Dit bedrag bleek binnen het bereik te vallen van de draagkracht der miljoenenbevolking. Ook voor den Europeaan was de komst van de spoor- en tramweg een economische gebeurtenis van den eersten rang. Voor billijken prijs kon hij zich snel, comfortabel en veilig verplaatsen, wat voor het zakenleven van onberekenbaar nut bleek. Teneinde den lezer een denkbeeld te geven van liet reizigersvervoer over de spoorwegen in 1927 volgt hieronder een opgave van het aantal vervoerde personen, gerangschikt naar de klassen en naar de speciale vervoeren, alsmede van het aantal reizigers-kilometers.
|
ONDERNEMING
|
le klasse
|
2e klasse
|
3e klasse
|
3e kl. Spec. Tar. inlanders
|
Abonnements
kaarten 2) |
Militairen en Gouvernements-reizigers
|
Totaal in alle klassen 1)
|
Aantal reizigers -kilometers.
|
| Staatsspoorwegen op Java |
241.501
|
1.422.220
|
11.772.051
|
27.002.407
|
------
|
------
|
40.438.179
|
1.306.356.698
|
| Staatsspoorwegen ter Sumatra’s Westkust |
------
|
38.551
|
270.534
|
3.635.501
|
------
|
------
|
3.944.586
|
70.413.041
|
| Ned.-Ind. Spoor-weg Maatschappij 3) |
14.482
|
65.176
|
3.635.501
|
2.538.366
|
274.350
|
36.954
|
3.416.188
|
104.903.282
|
| Deli Spoorweg Mij. |
87.493
|
266.981
|
2.538.366
|
------
|
------
|
------
|
5.221.878
|
107.636.247
|
|
----------------
343.476 |
----------------
1.792.928 |
----------------
17.396.849 |
---------------
33.176.274 |
---------------
274.350 |
---------------
36.954 |
----------------
53.020.831 |
----------------
1.589.309.268 |
- Elk retourbiljet wordt voor twee reizen berekend.
- Elke abonnementskaart werd berekend voor 50 reizen per maand ; alleen bij de N. L S. afzonderlijk opgegeven, Vervoer met S. S.-treinen tusschen Solo en Djocja inbegrepen.
Wat de tramwegen aangaat, zo geeft het volgende staatje, betrekking hebbende op hetzelfde jaar 1927, een overzicht van het aantal vervoerde reizigers en van de gereden reizigerskilometers. (Tabel ll) Maar vooral voor het goederentransport bleken spoor- en tram van onbetaalbaar belang te zijn. Oorspronkelijk werden zij dan ook gebouwd om de producten van het binnenland naar de havens te vervoeren. Pas later kwamen op Java de verbindingslijnen, welke de gescheiden netten verenigden en waardoor de werkingssfeer van de „steeklijnen” zich verbreidde. Omstreeks dien tijd kwamen ook de „voedingslijnen” van de hoofdlijnen zich aandienen.
TABEL II
Benzine motrorrijtuig met volgrijtuig van de probolinggo stoomtram maatschappij
Het vervoer van de goederen, welke getransporteerd moesten worden, was toen verzekerd en het werd mogelijk door inkrimping van den vervoerstijd, meerdere zekerheid bij het transport en bezuiniging op den vervoersprijs, de Europeesche cultures in de binnenlanden uit te breiden. Wat dit betekent voor de Europeesche en Inlandsche volkshuishouding kan alleen hij beseffen, die weet hoe sedert de cultures een grotere vlucht namen met den invloed daarvan op de landsmiddelen en de verruiming van de arbeidsmarkt. Het is eenvoudig ondenkbaar, dat de moderne suikerondernemingen, welke niet vlak bij een afscheephaven gelegen zijn, hun product met karren zouden hebben kunnen afvoeren. De afvoer van het exportartikel was alleen mogelijk na aanleg van den ijzeren weg, terwijl omgekeerd deze laatste soms pas aangelegd werd als de tot standkoming van nieuwe suikerfabrieken verzekerd was. In deze dagen zien we in het Zuid-Tanggoelsche de oprichting van de suikerfabrieken der Handelsvereniging „Amsterdam” hand aan hand gaan met den tramaanleg van Loemadjang naar het Zuid-Oosten.
In 1925 bedroeg het suikervervoer der Staatsspoorwegen op Java aan wagenladingen 1.262.801 ton, bovendien het vervoer van bibit, melasse, molascuit e.d. nog een kleine 600.000 ton. De gezamenlijke suikerfabrieken betaalden in 1925 aan vrachten voor het afgevoerde product ƒ 8.420.000 aan de Staatsspoorwegen en ƒ 8.247.000 aan de particuliere maatschappijen. Voor op de fabrieken ontvangen materialen werd aan de S. S. nog betaald ƒ2.608.220; het aan de particuliere maatschappijen verschuldigde zal daarvan wel niet veel afwijken. Welk een integrerend deel deze vrachten uitmaken van het gehele vervoer blijkt daaruit dat, terwijl de suikerfabrieken ruim ƒ 11.000.000 aan de Staatsspoorwegen aan vrachten betaalden, deze laatste in totaal ontvingen ƒ 36.435.000 aan opbrengst van vrachtgoederen. Alzo was ongeveer 1/3 van de opbrengst van het goederenvervoer te danken aan „de suiker”. Zonder suiker geen spoor- en tramwegen, althans niet zulke goede en zoovele spoor- en tramwegen als thans het vervoer bedienen. Omgekeerd zonder spoor- en tramwegen geen suikerindustrie, welke op de wereldmarkt gewicht in de schaal legt, zoals dat thans met de Javasche suikerindustrie het geval is.
Opening Hooge Baan Sidotopo-Kalimas der Staatsspoor te Soerabaja.
Viaduct Passer Besar met tramwagens van de elektrische stadslijnen der Oost-Java Stoomtram Maatschappij.
Zoals op Java een zeer nauw verband bestaat tusschen de Europeesche cultures en den spoorweg, zo dankt de Deli Spoorweg Mij. op Sumatra haar ontstaan aan de opkomst der tabaksplantages, welker groei weer mogelijk werd door de uitbreiding van het net. Thans brengt ook het thee- en rubbervervoer, dat van palmolie, enz. het zijne er toe bij de exploitatie lonend te maken, terwijl men steeds verder van de afscheephavens de ondernemingen ziet verrijzen.
Op Sumatra’s Westkust was het afvoer van de Ombilinkolen, welke door de spoorweg mogelijk gemaakt werd, zooals de Palembanglijn de oorzaak was, dat het Lematangkolenveld met succes ontgonnen kon worden.
W aar op Sumatra vruchtbare grond in overvloed op den landbouwer ligt te wachten, daar ziet men reikhalzend uit naar den aanleg van ijzeren wegen, welke werkkrachten zullen brengen en den oogst kunnen wegvoeren. Die toestand is op Java voorbij, daar is een net ontstaan, in t algemeen gesproken, voldoende voor de tegenwoordige behoeften. Het in 1927 aantal tonnen vervoerde bagage, bestelgoed, ijl- en vrachtgoederen, benevens het aantal goederen-kilometers op de spoorwegen blijkt uit het onderstaande staatje :
TABEL III
Aankomst van een sneltrein te Semarang.
Voor het goederenvervoer op de tramwegen in het zelfde jaar gelden de volgende cijfers (zie tabel VI)
Bron: De koloniale roeping van Nederland - 1930 - De middelen van verkeer in Nederlandsch-Indië, blz 28, 29, 30, 31, 32 en 33
Categorie: - Spoor en Tramwegen
Pagina gelezen 1371 keren
Er heeft nog niemand gereageerd.
Voor meer informatie over nieuws uit de kranten van Nederlands-Indië
La vie est un pélerinage
© 2004-2017
